beeld keennote
september 2013
auteur: Egbert Keen
Wat is eigenlijk licht
Het woord 'licht' is een eenvoudig woord. Maar wat een rijkdom aan betekenis gaat achter schuil achter dit begrip. Want licht is reflectie, is kleur, is een mythe en is pure emotie. Bovendien zorgt licht ook voor veiligheid. 'We all know what light is, but it's not easy to tell what it is...' Zelden heeft in mijn ogen iemand zo gelijk gehad als de Engelse geleerde dr. Samuel Johnson (1709 - 1784).

Want wat licht is, weten we allemaal. Maar om er een beschrijving van te geven? schijnsel, is Terwijl licht toch niets meer en niets minder is dan reflectie! Licht is het begin van alles. Zijn reflectie maakt kleuren, objecten en mensen voor ons zichtbaar. Dus niet het licht wat er op valt maar het licht dat er door reflectie van terug komt maakt dat alles zichtbaar wordt. Je kunt de mooiste brillen en meest ingenieuze instrumenten bedenken als licht niet kan reflecteren, zie je niets. Hoe ziet licht er uit? Hoe zietlicht, en dan heb ik het nu over daglicht, er uit? Eén blik naar buiten is voldoende om daar antwoord op te kunnen geven. De hemel, het dak van onze wereld, is één gtoot en helder vlak dat door de stralen van de zon wordt verlicht. Dat dak reflecteert het licht op aarde, waardoor we overdag boven ons in verhouding tot naast en onder ons een veel hoger lichtniveau hebben. os Avonds, in het donker, is het precies andersom: de hemel is donker, de maan gooit het licht op de aarde die het dan weer reflecteert. Daarom hebben we 's avonds een grotere helderheid onder en naast ons, dan zoals overdag boven ons. Dit noemen wij de 'natuurlijke helderheidsverhouding'. Otue gezichtszin is ingesteld op deze natuurlijke helderheidsverhouding. Onze verwachting van hoe licht er overdag uitzíet, is tegengesteld aan die van's avonds. Door de eeuwen heen, voor de uitvinding van het kunstlicht, hebben we ons ook altijd aangepast aan die natuurlijke helderheidsverhouding. We stonden op als de haan begon te kraaien en gingen met de kippen op stok. In de tijd daartussen deden we wat we moesten doen. Waarbij we een handje werden geholpen door het zonlicht dat mogelijk maakte dat we konden zien waarmee we bezig waren. Geen wonder dat de zon in die tijd een goddelijke status had! Licht is reflectie Wat is licht? Licht is reflectie en dat is waar het allemaal om draait als we het over licht hebben. Licht is niets anders dan reflectie! We kunnen elkaar en onze omgeving zien als er licht op valt. Licht op zich is onzichtbaar en niet tastbaar. Het enige wat wij van licht kunnen zien is de bron en het vlak waar het licht kan reflecteren. Reflectie dus, daar gaat het om. De weg die het licht gaat, is onzichtbaar. Het daglicht verandert voortdurend van sterkte, terwijl de kleur (het spectrum) als een kameleon steeds van samenstelling verandert. Zo is het op een koude winterdag blauwig en op een warme zomerdag roder van samenstelling. Het daglicht kan dus om 5 voor 3 of 5 over 3, voor de middag of juist na de middag; of als het sneeuwt of mist, als de zon schijnt of als het regent een totaal andere indruk geven van onze omgeving en onze waarneming beïnvloeden.  

Daglicht verandert van kleur waar je bij staat. Wat we kunnen zien, is de lichtbron. Het zelf kunnen we alleen waarnemen als het ergens door wordt weerkaatst. De weg die licht gaat, is onzichtbaar. Neem maar een zaklantaarn laat, in het donker, het licht dat eruit komt, vallen op een boom. Je ziet de boom en het lampje van de zaklantaarn. Wat ertussen zit, de lichtstraal, blijft onzichtbaar. terwijl er heel veel vocht in de lucht zit en het erg mist. Of als je wat rook in de lichtbundel blaast. Dan lijkt het of je de lichtbundel wèl kunt zien. Wat je werkelijk waarneemt, is de reflectie van het licht op het vocht of de rookdeeltjes in de lucht. Licht maakt dus door reflectie dingen zichtbaar. Hoe werkt die weerkaatsing nou precies? Het werkt als een kaatsende bal. Gooi je een bal horizontaal tegen een muur, dan komt hij ook op dezelfde hoogte in horizontale richting terug. Gooi je de bal een beetje schuin tegen de muur dan weerkaatst de bal in dezelfde hoek, maar in tegengestelde richting: de hoek van inval is de hoek van uitval. Licht reflecteert op dezelfde manier als deze bal. Valt het licht (die bal dus) van een lichtbron via een oppervlak in je gezicht, dan heb je last van hinderlijke schitteringen. Dat gebeurt bijvoorbeeld bij glanzend papier of plastic mapjes, maar ook bij gematteerde ondergronden. Hoe lichter het oppervlak des te hoger de reflectie. De hoeveelheid licht die je ervaart,is afhankelijk van de reflectiewaarde van het materiaal en kleurgebruik in de ruimte waarin het schijnt. Een lichtgekleurd vlak geeft meer reflectie dan bijvoorbeeld een bruin of zwart vlak. In een gitzwarte kamer, met gitzwarte wanden en plafond en een aan het oog onttrokken lichtbron, zie je niets. Ook niet als het licht aan is. Wilt U meer weten over licht? Bestel dan via de website www.eqbertkeen.nl het boek *Licht om bij te leven" van de auteur van dit artikel. Voor meer informatie kunt U contact opnemen met Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.